بررسی بازی Imperator: Rome, امپراطوری رم بدون شک یکی از بزرگترین، قدرتمندترین و پرآوازهترین امپراطوریهای تاریخ بشریت است؛ به طوری که زمانی شاهان رومی بیش از نصف جهان کشف شده را تحت فرمان خود داشتند. با اینحال بازی حتی کشوری چنان قدرتمند با غنای بیپایان و ارتشی تشکیل شده از بالغ بر پانصد هزار نفر نیز در طول تاریخ خود فرمانروایان بیکفایت بسیاری دیده است. افرادی که به دلیل عدم تعقل و یا خودخواهی، در مقطعی از زمان موجب عقبگردهایی شده و حتی بخشهایی از سرزمینهای عظیم مذکور را به نابودی کشاندهاند. اما به احتمال بسیار زیاد حتی ظالمترین و مالاندوزترین امپراطوران نیز نتوانستهاند به اندازه نویسنده این نقد، یکی از سرافرازترین کشورها را وارد بحرانی اقتصادی و نظامی کرده و جنگی جهانی زودهنگامی به راه اندازند. به طوری که اگر وی واقعا فرماندهی بود و رم تنها نقشهای بر روی مانیتور نبود، میتوانستید نام شخص مورد نظر را در کنار افرادی مانند نرو قرار دهید.
با توجه به سابقه نزدیک به 2300 ساله و همچنین حضور بسیار پررنگ آن در مدیای مدرن، قابل درک است که رم یکی از شناختهشدهترین بخشهای عصر باستان در بین اکثریت افراد باشد و درواقع به نوعی نماد از دوران قدیم تبدیل شود. شرکت Paradox Interactive که ید طولانی در ساخت آثار استراتژی عظیم و پیچیده دارد نیز با در نظر گرفتن این محبوبیت، و به منوال کلاسیک خود که بازههای تاریخی مختلفی از جمله جنگهای جهانی و قرونوسطا را در طی عناوین استراتژی به صفحهنمایشهای طرفداران میآورد، در جدیدترین ماجراجویی خود به سراغ برهه زمانی قدرتگیری امپراطوری رم رفته و پس از پروسه ساختی طولانی، Imperator: Rome را عرضه کرده است. این بازی نیز همانند ساختههای پیشین کمپانی مورد اشاره در سبک Grand Strategy توسعه یافته است و بازیکن در طول تجربه خود، در نقش رهبر یکی از ملتهای پرتعداد دوران کهن، کشور خویش را به سوی موفقیت (و یا شکست) هدایت میکند. آیا سازندگان سوئدی توانستهاند بار دیگر محصولی قابل تحسین ارائه کنند که جزئیات آن هر مخاطبی را به تعجب و تفکر وادارد؟ برای دریافت پاسخ این سوال با نقد بازیسنتر همراه باشید.
همانطور که اشاره شد بازیکن در Imperator: Rome، در نقش رهبر یکی از ملل متعدد دوران باستان قرار میگیرد و سعی در حرکت دادن آن در جهت تبدیل شدن به یک ابرقدرت جهانی دارد. سازندگان نقطه آغازین بازی را مرگ اسکندر کبیر و تجزیه شدن پادشاهی عظیم او به چند کشور مجزا قرار دادهاند. این انتخاب از دو وجه قابل توجه و همچنین مثبت بوده است. اول آنکه مرگ اسکندر موجب پدید آمدن امپراطوریهای بزرگ دیگری شد، به طوری که حکومتهایی همانند سلوکیان و یا دولت خودمختار مصر از خاکسترهای سرزمینهای اشغالی اسکندر سربلند کردند. انتخاب چنین برهه زمانی توسط توسعهدهندگان این امکان را به آنها میدهد که هم دول قدرتمندتر را در اثر خود جای دهند که مطمئنا مورد پسند بسیاری از بازیکنان است و در عین حال از بروز یکنواختی در انتخاب کشور توسط آنها جلوگیری کنند. البته همچنان دولتی همانند سلوکیان بسیار قدرتمند و بزرگ است و بخش مهمی از نقشه را ازآن خود میکند. اما تصمیم درست شکستن یک امپراطوری به چند عدد، جا را برای کشورهایی مثل مقدونیه باز کرده است تا در اختیار مخاطب قرار گیرند.
مورد دوم انتخاب مذکور، مرتبط به خود رم است. به هنگام مرگ اسکندر، امپراطوری رم که در آن زمان هنوز تبدیل به بزرگترین نیروی دوران خود نشده بود، در حال برداشتن اولین قدمها در جهت متحد کردن ایتالیا و همچنین پیادهسازی سیستم حکومت جمهوریتی بود. با توجه به آنکه این دولت و پیشرفت آن یکی ازنقطه تمرکزهای اصلی بازی است، انتخاب بازهای که بتوان به طور مستقیم کشوری که قرار است در طی ده سال آینده تبدیل به قدرتمندترین نیروی دنیا شود را کنترل کرد، منطقی بوده و همچنین به خوبی قابلیت انتقال حس مورد نیاز پیشرفت را دارد.
شاید پررنگترین بخش ساخته جدید استودیو Paradox در مقایسه با دیگر محصولات همژانر آن، سایز نقشه در دسترس بازیکن باشد. از جزیره انگلستان تا خود رم و از رم تا ایران و سرزمینهای آسیای دور، همگی به طور کامل پرداخته شدهاند و در بازی حضور دارند. درواقع نقشه موجود به حدی بزرگ است که شاید بتوان Imperator: Rome را عظیمترین اثر استراتژی عرضه شده قلمداد کرد؛ به طوری که واژه «Grand» در اصطلاح Grand Strategy در نقشه پیش روی ما معنا میشود.
با اینحال یک نقشه بزرگ بدون طراحی درست و جزئیات بیشماری که به آن رنگولعاب میدهند ارزش چندانی ندارد. بودهاند عناوینی که با وجود عظمت ظاهری، به دلیل کمبود محتوا و یا طراحی نادرست با شکست مواجه شدهاند. درواقع هرچقدر که سایز نقشه بیشتر شود، وظیفه سازندگان در قبال پرکردن آن نیز افزایش مییابد و میبایست با استفاده از تکنیکهای خلاقانه و همچنین طراحی صحیح، از تکراری شدن سریعش جلوگیری نمایند. خوشبختانه در مواردی که ثمره نهایی بر اساس تاریخ واقعی بشریت است، چنین وظیفهای آسانتر میشود، زیرا کافیست محتوای موجود در بازی را دقیقا بر اساس مدلهای واقعی آن پیادهسازی کرد و سپس در مورد چالش واقعی، که همان Gamify کردن چنین المانهایی است، فکر کرد. خوشبختانه در اینجا نیز به منوال عرضههای پیشین شرکت توسعه دهنده، مشکلی در جزئیات موجود دیده نمیشود و تنها با محیطی عظیم و خالی مواجه نیستیم. بیش از هفت هزار شهر و تمامی دولتهای بین جزیره انگلستان و چین در این عنوان حضور دارند و مخاطب میتواند شخصا کنترل هریک از آنها را در دست بگیرد. چنین آزادی از یک سو هیجانانگیز، و از سوی دیگر گیجکننده است. با وجود صدها ملت مخلتف برای انتخاب، آیا یافتن کشوری که نیازهای فردی هر بازیکن را ارضا کند، بسیار سخت نخواهد بود؟ با وجود گوناگونی شدید در مورد مذکور، کلیت گیمپلی در بین تمامی ملتها ثابت است و به همین دلیل نیز یادگیری رهبری در Imperator: Rome تا حدی سادهتر از چیزی که به نظر میآید پیش میرود.